Europa op slot zonder gewetensnood – wat willen we nog meer?
Commentaar:
Op papier ziet het asielbeleid er doordacht uit. Nu de volgorde nog.
Door: Raoul du Pre 30 maart 2018, 20:18
Uit de Volkskrant
Het kan snel gaan in de politiek. Toen het VVD-Kamerlid Azmani nog maar drie jaar geleden zijn asielplan presenteerde, was het Binnenhof te klein. De liberalen wilden volledig stoppen met asielopvang van niet-Europese vluchtelingen. Asiel aanvragen moest voortaan in Afrika worden gedaan. Hoon was hun deel. ‘Bah, bah, bah’, reageerde bijvoorbeeld D66-voorman Pechtold: ‘Een ontwrichtend voorstel.’ De ChristenUnie wees fijntjes op het VN-vluchtelingenverdrag en deed het VVD-voorstel af als luchtfietserij.
Drie jaar en meer dan honderdduizend asielzoekers verder verklaarde staatssecretaris Harbers het plan-Azmani vrijdag tot einddoel van dit kabinet, ‘het ideaal’. Ook hij ziet nog wel beren op de weg, maar uiteindelijk moeten de asielloketten in Nederland dicht. Hij riep dit keer nauwelijks meer politieke verontwaardiging op.
Op papier ziet Harbers’ idee er dan ook niet onlogisch uit: eerst de omstandigheden in Afrika dusdanig verbeteren dat Europa niet meer lonkt en voor wie dan toch nog weg wil kwalitatief goede opvang organiseren in de regio. Europa op slot zonder gewetensnood – wat willen we nog meer?
Maar dat is dus de tekentafel. De dag voordat Harbers in deze krant zijn schets ontvouwde, bedierf minister Kaag van Ontwikkelingssamenwerking de feestvreugde met haar interventie vanuit Libië. 
Ze was zich rot geschrokken van wat zij daar deze week zag. Met steun van de Europese Unie kwijnen inmiddels duizenden mensen weg in de Libische detentiecentra – waar het aan de meest elementaire levensbehoeften ontbreekt.
Mensenrechtenorganisaties constateren vol ongeloof hoe deze pijnlijke uitwas nauwelijks een rol speelt in de Europese debatten
Hun lot verschilt niet veel van dat van de duizenden die zijn gestrand in Griekenland, in het schemergebied tussen Turkije en de EU. Terugkeer naar Turkije blijkt in veel gevallen een wassen neus en het vrijwillig opnemen van mensen uit de Turkse opvangkampen in de EU-lidstaten komt ook nog nauwelijks op gang. Er is intussen nog altijd te weinig geld beschikbaar om de lokale opvangomstandigheden op niveau te brengen.
Mensenrechtenorganisaties constateren vol ongeloof hoe deze pijnlijke uitwas nauwelijks een rol speelt in de Europese debatten over de veelgeroemde migratiedeal. De toestand in de vluchtelingenkampen lijkt de Europese regeringsleiders eigenlijk wel van pas te komen als afschrikwekkend voorbeeld voor nieuwe asielzoekers in spe.
Kaag sprak zich deze week wel uit. ‘Aan welke kant je ook staat in dit debat, we zijn allemaal mensen. En dit is niet humaan.’ Dat is tegenwoordig zowaar een nogal afwijkend geluid in het Nederlandse asieldebat, dat al geruime tijd in het teken staat van tegenhouden en terugduwen.
De minister distantieert zich niet van de grote lijnen van dat beleid, maar maakt indringend duidelijk wat er aan ontbreekt: de juiste volgorde. Het stoppen van de asielopvang in Nederland komt misschien ooit in beeld zodra de opvangomstandigheden in de regio en bij de grenzen op orde zijn en de EU-landen serieus werk maken van een evenredige verdeling van de mensen die we wel willen opvangen. En dan moeten er ook nog sluitende afspraken over terugkeer zijn gemaakt met de herkomstlanden. Dat is allemaal nog nauwelijks in zicht.
In de visioenen van het kabinet is het asielbeleid steevast ‘solide en humaan’. Het kan geen kwaad dat er tenminste één minister in de Trêveszaal zit die beseft dat het geen van beide zal zijn zolang de EU en Nederland niet laten zien dat hun verantwoordelijkheid verder reikt dan de eigen grenzen.
