Maakt de toekenning van de Nobelprijs u dit jaar ook zo blij?
Eindelijk is de prijs weer terug bij “gewone” mensen in plaats van bij (leiders) en instituties die geacht worden de vrede na te streven.
In 2018 is de Nobelprijs voor de Vrede zeer verdient toegekend aan twee menselijke grootheden die zich inzetten voor de situatie van vrouwen die, in hun al slechte leefomstandigheden van oorlog en geweld, het slachtoffer werden van seksueel geweld en verminking.
Nadia Murad Basee
Zij werd als Yazidi meisje tot seksslavin gemaakt van IS-strijders. Sinds haar ontsnapping is zij zich de stem voor Yazidi en andere vrouwen die het slachtoffer werden van seksueel geweld en verminking.
Denis Mukwege
Hij hielp als gynaecoloog, vaak met gevaar voor eigen leven, inmiddels ruim 45000 vrouwen die het slachtoffer werden van seksueel geweld en / of verminking.
Onderstaand twee artikelen uit de Telegraaf van zaterdag 6 oktober 2018.
geschreven door Ralph Dekkers en Frank van Vliet.
Beide artikelen geven een betere duiding voor wie zij zich inzetten en de werkzaamheden en de situatie waaronder zij die uitvoeren.
Samen sterk voor vrouwen
De Nobelprijs voor de Vrede is dit jaar toegekend aan een duo dat zich ingezet heeft voor vrouwen die in de meest deplorabele omstandigheden te maken kregen met seksueel geweld. Nadia Murad Basee moest voor IS op de vlucht uit Irak en gaf vervolgde en misbruikte Yazidi-vrouwen een stem. Denis Mukwege hielp als gynaecoloog met gevaar voor eigen leven tienduizenden verkrachte vrouwen in Congo.
Nadia Murad Basee wilde als kind leraar worden, maar nu onderwijst ze de wereld over de gruwelen die haar en haar gemeenschap zijn overkomen. Tijdens haar vele toespraken herbeleeft ze steeds weer de brute martelingen en verkrachtingen door IS-jihadisten.
De 25-jarige Yazidi wordt nu voor haar tomeloze inzet beloond met de Nobelprijs voor de Vrede.
Het leven van Murad veranderde voorgoed in augustus 2014, toen IS-strijders in trucks met zwarte vlaggen haar dorp in Sinjar, in het noorden van Irak, binnentrokken. Zij werd meegenomen, haar zes broers en moeder afgeslacht.
Duizenden meisjes en vrouwen uit de Yazidi-gemeenschap, door IS als afvallígen beschouwd, ondergingen hetzelfde lot. Duizenden jongens werden standrechtelijk geëxecuteerd. Murad ijvert er tot op de dag van vandaag voor om die slachtpartij, de directe aanleiding voor de VS om een militair offensief tegen IS te beginnen, internationaal erkend te krijgen als genocide.
Murad werd maandenlang vastgehouden in Mosul, waar zij – na gedwongen tot de islam te zijn bekeerd – door de ene na de andere jihadist werd doorverkocht.
Ze onderging bijna dagelijks martelingen en verkrachtingen. Totdat op een dag een IS-strijder vergat de deur op slot te doen en zij met gevaar eigen leven, en de hulp van een gezin, wist te ontsnappen.
Zij was nog maar nauwelijks in veiligheid of zij deed haar verhaal voor de VN-Veiligheidsraad. Een gedetailleerd relaas dat de wereld schokte. Waar tal van Yazidi-vrouwen niet willen of durven te praten over hun ervaringen, kiest zij er juist voor om de publiciteit te zoeken in een poging internationale steun voor haar gemeenschap te krijgen. Nu is Murad VN-ambassadeur voor de slachtoffers van Mensensmokkel.
Ze woont in Duitsland, waar het geluk haar eindelijk weer toelacht: twee maanden geleden maakte ze haar verloving bekend met een collega Yazidi-activist.
De bewakers hielden zich op gepaste afstand in het Amsterdamse American hotel maar hen ontging niets.
De geïnterviewde arts sprak intens maar zacht. Gelukkig maar voor de tafels om ons heen want het orderwerp was verschrikkelijk. Vrouwen die op verschrikkelijke wijzen werden verkracht en waarvan de vagina’s waren verminkt door zuren, messen en zelfs kogels. Ze werden allen behandeld door dokter Dennis Mukwege in de eenvoudige kliniek in de heuvels boven Bukavu in het door oorlogsgeweld geteisterde Oost-Congo.
De gynaecoloog betoogde op een koude dag in januari in 2015 al wat hij na het ontvangen van de Nobelprijs voor de Vrede ongetwijfeld zal herhalen als hij die prijs in ontvangst neemt: verkrachting is een wapen in de oorlog. Net zo afschuwelijk als het inzetten van chemische wapens en het zou prominenter in het oorlogsrecht opgenomen moeten worden.
„Verkrachting is een massavernietigingswapen. Dit soort wandaden heeft niets met seks of lust te maken. De menselijke waardigheid wordt aangetast. Een vader voor wiens ogen zijn dochter wordt verkracht vraagt zich af wat voor man hij is. Een vrouw die wordt verkracht denkt geen goede moeder of echtgenote meer te kunnen zijn. Een vrouw wiens genitaliën en baarmoeder worden verminkt kan geen kinderen meer krijgen.”
Toen al had dr. Mukwege 45.000 vrouwen geholpen. Bij terugkeer uit Amsterdam waar hij via Stichting Vluchteling een prijs ontving op het Goed Geld Gala van de Postcode Loterij wachtten er nog eens 15000 vrouwen op hem. Voor hen is hij een held.
Voor anderen niet. Dit soort geluiden kunnen ze in de Congo niet gebruiken. Zes keer werd er een aanslag op zijn leven gepleegd vandaar de bewaking in Amsterdam. Hij vluchtte zelfs een keer naar de VS, maar keerde terug toen hij hoorde dat de doorgaans straatarme vrouwen die behandeld moesten worden geld inzamelden voor zijn terugkeer. Die kon hij niet in de steek laten.
Verkrachting als wapen
door Ralph Dekkers
Ntarurnja is kort daarvoor door tien Congolese rebellen op brute wijze verkracht als ze zittend op een aftands ziekenhuisbed in de broeierige jungle haar verhaal doet.
Ze vertelt met bevende stem hoe de mannen eerst haar baby wurgden, vervolgens haar zoon van tien in het vuur gooiden om zich daarna op haar te richten. Niet alleen met hun lichamen, maar ook met een scherpe hooivork. „Ik voelde zo veel pijn, maar ik kon alleen aan mijn kinderen denken.” En aan haar man, want ze was bang om door hem verstoten te worden. Zoals zo vaak gebeurt met de vrouwen die in het oosten van Congo slachtoffer zijn van verkrachting.
De holle blik in de ogen van Ntarurnja staat me nu, jaren later, nog steeds bij. Net als de verhalen van andere vrouwen, van 15 tot 70 jaar, die het slachtoffer waren van groepsverkrachtingen, waarbij de rebellen hun bajonetten en andere objecten gebruikten om hen te penetreren.
Oorlogen zijn altijd gruwelijk, maar grof seksueel geweld tegen vrouwen (en kinderen) steekt er bovenuit. Zoals het verhaal van Hanna, een Yazidi-vrouw die in 2014. door de jihadisten van IS werd ontvoerd tijdens de gigantische geweldorgie op de Sinjar-berg in het noorden van Irak. In een benauwde vluchtelingentent wilde ze per se haar verhaal doen, hoe moeilijk dat ook voor haar was. Je ergste trauma’s delen met een onbekende westerling… ga er maar aanstaan.
Krachtig, maar met dezelfde holle blik in haar ogen als Ntarurnja, vertelde ze hoe ze door de ene na de andere extremist werd mishandeld. „Het was gruwelijk. Toen ik door een Oekraïense IS’er werd vastgehouden, kwamen er dagelijks mannen langs die mij verkrachtten. Ik wilde me verzetten, maar daar was geen beginnen aan. Als ik huilde, werd ik in elkaar geslagen.”
Congo en Irak zijn slechts twee van de vele conflicten waar verkrachting als oorlogswapen wordt ingezet. De bekendste activisten uit die twee landen, Dennis Mukwege en Nadia Murad, kregen gisteren de Nobelprijs voor de Vrede toegekend. Eindelijk erkenning voor de strijd tegen een van de meest barbaarse vormen van geweld. Seksueel geweld in conflictgebieden is wijdverbreid, toch erkennen de Verenigde Naties verkrachting pas sinds 2008 als een oorlogsmisdaad. De daders zijn niet uit op seksuele bevrediging, maar willen – naast het zaaien van angst – de gemeenschap van de vijand ontwrichten. Daarom wordt het veel gebruikt tijdens etnische zuiveringen. Servische soldaten beten tijdens de oorlog in Bosnië hun moslimslachtoffers we dat zij nu een Servisch kind zouden krijgen. In totaal werden in Bosnië ruim 20.000 meisjes en vrouwen verkracht.
De lijst is lang: van de Pakistaanse troepen die in de jaren ’70 ruim 200.000 vrouwen verkrachtten, en hen dwongen Punjabi baby’s te baren, tot de ”troostmeisjes’ in Japan tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Birmese troepen die recentelijk nog de vrouwen van de Rohingya-minderheid verkrachtten.
De slachtoffers – vooral vrouwen, maar ook mannen – worden vaak door hun naasten verstoten, een van de meest desastreuze en destabiliserende effecten. Zo was daar in de jungle van Oost-Congo de 40-jarige Beatrice, wier man niets meer van haar moest weten. „Ik zie als enige uitweg nog om als prostituee te gaan werken”, vertelde ze met de tranen in haar ogen. Dan zou ze in ieder geval nog geld krijgen voor de seksuele handelingen.
Andere slachtoffers ontwaakten elke keer met de vraag of ze die dag wel het lef hadden om zelfmoord te plegen. Ook bij Hanna, de Yazidi-vrouw, was er geen enkele sprake van vreugde toen ze na maanden van verschrikkingen eindelijk haar vrijheid terug had. „Fysiek leef ik, maar mentaal ben ik dood.”
Gelukkig zijn er voor Hanna en Ntarurnja mensen als Murad en Mukwege, die hen bijstaan en voor hen opkomen.
